[ Pobierz całość w formacie PDF ]

ści” Małopolskiej315.
Drugą publikacją dokumentującą bezpośrednio stan wojenny w Małopolsce jest praca
Wiesława Zabłockiego316. To bogato udokumentowane opracowanie z końca 1982 r. powstało
w oparciu o materiały zgromadzone przez Arcybiskupi Komitet Pomocy Więzionym i Inter-
nowanym w Krakowie. Zawiera m.in. akty prawne stanu wojennego, spisy więzionych i in-
ternowanych, wykazy skazanych, odpisy aktów oskarżenia, wyroków, wreszcie zeznania i
oświadczenia internowanych oraz ich korespondencję.
Wiele interesujących ustaleń wnosi niepublikowana praca magisterska Piotra Ponie-
działka poświęcona oporowi społecznemu w Krakowie w latach stanu wojennego, napisana
na podstawie kwerendy prasy oficjalnej i podziemnej.317
Dziejom Związku w mniejszych ośrodkach regionu poświęconych zostało kilka opra-
cowań. Wśród nich na czoło wysuwa się książka Rafała Bednarczyka o tarnowskiej „Solidar-
ności”318. Autor wykorzystał w niej relacje ówczesnych działaczy, materiały ze zbiorów oso-
bistych internowanych, dokumenty procesowe z archiwum Sądu w Tarnowie oraz informacje
zaczerpnięte z lokalnych wydawnictw podziemnych. Podobny charakter nosi książka będąca
zapisem początków stanu wojennego na Podhalu – Zielona Wrona319. Opracowanie trójki
młodych nowotarżan powstało na bazie ankiet i relacji zebranych od osób represjonowanych,
przy wykorzystaniu nielicznych dokumentów MRN w Nowym Targu. W ten nurt wpisuje się
również książka Bogumiły Gurby o dziejach NSZZ „S” w Fabryce Maszyn Wiertniczych i
Górniczych „Glinik” w Gorlicach320. Z uwagi na wielkość zakładu (7 tys. pracowników), da-
jącego zatrudnienie blisko połowie mieszkańców miasta i okolicy, jest to w istocie historia
gorlickiej „Solidarności” lat 1980-1989. Autorka - działaczka „S” z Glinika - wykorzystała w
pracy zarówno dokumenty związkowe, lokalną prasę podziemną jak również relacje miejsco-
wych działaczy.
Zdecydowanie najpełniejsze omówienie posiada działalność wydawnicza struktur
podziemnych obu regionów. W odniesieniu do Małopolski na pierwszy plan wysuwają się
dwa artykuły Wojciecha Frazika omawiające działalność oficyn wydawniczych na terenie
Krakowa321. Natomiast o prasie z Kielecczyzny traktują dwie prace. Pierwsza, to artykuł Ma-
315
Solidarność Małopolska w podziemiu. Solidarność Małopolska w latach 1981-1989. red. W. Bukowski, Kra-
ków: 1991.
316
W. Zabłocki, Stan wojenny w Małopolsce, Kraków: Arcana 1994. Pierwsza wersja tej książki ukazała się w
drugim obiegu w postaci dwóch publikacji: Dziesięć miesięcy stanu wojennego, bmw: Biblioteka Małopolska
1982 oraz Pięć miesięcy zawieszonego stanu wojennego w Małopolsce, [opr. W. Zabłocki, J. Mroczek, A. He-
rzog],bmw: Wydawnictwo Kraków, 1983.
317
P. Poniedziałek, Strajki, demonstracje, internowania, aresztowania i procesy w Krakowie w okresie stanu
wojennego w Polsce w świetle relacji prasowych, Kraków: 1992, Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Nie-
podległościowego, Biblioteka Jagiellońska,mps.
318
R. Bednarczyk, Tarnowska „Solidarność” w podziemiu. Od 13 XII 1981 do IX 1988 w świetle relacji i prasy
w Tarnowie. Tarnów: 1994.
319
K. Komorowska, K. Wyrobek, J. Legierski, Zielona Wrona. 13 grudnia 1981 w Nowym Targu we wspomnie-
niach internowanych i związanego z nimi środowiska, Nowy Targ: 1999.
320
321
B. Gurba, «Solidarność» w Gliniku – Gorlicach 1980-1989. Gorlice-Kraków: 2000.
W. Frazik, Niezależny ruch wydawniczy w Krakowie po 13 grudnia 1981 r., [w:] Wydawnictwa podziemne
...., s. 31-43; tenże, Druki zwarte drugiego obiegu wydane w Krakowie w latach 1978-1990.Próba ujęcia staty-
stycznego, [w:] Studia bibliograficzno-bibliologiczne dedykowane prof. Wiesławowi Bieńkowskiemu, Kraków:
1995, s. 127-133.
39
rii M. Siudy stanowiący studium na temat czasopism opozycyjnych w stanie wojennym322.
Druga, praca magisterska, poświęcona została wyłącznie prasie „S”323.
322
M.M. Siuda, Prasa NSZZ „Solidarność” i innych organizacji opozycyjnych działających w województwie
kieleckim w latach 1980-1989, „Studia Kieleckie”, Seria Bibliologiczno-Prasoznawcza 2000, nr 1, s. 75-89.
323
B. Stępień, Prasa NSZZ „Solidarność” na Kielecczyźnie w latach 1980-1989, Kielce: 1997,mps.
40
7. Ziemia łódzka i kaliska
Okres stanu wojennego w regionie łódzkim nie doczekał się dotychczas całościowego opra-
cowania. Większość publikacji stanowią prace o charakterze przyczynkarskim, skupiające się
z reguły na poszczególnych aspektach wydarzeń z lat 1981-1983.
7.1 Wydawnictwa źródłowe
Najważniejszym, a zarazem najbardziej różnorodnym materiałem źródłowym jest pra-
sa podziemna. Spośród kilkudziesięciu tytułów ukazujących się w czasie stanu wojennego
wyróżnić należy między innymi „Solidarność Walczącą”, „Biuletyn Łódzki”, „Akcję Konspi-
racyjną”, „Wolną Solidarność”, „Biuletyn Uniwersytetu Łódzkiego”, „Prześwit”. Cenną pu-
blikacją jest wybór homilii wygłaszanych w latach 1981-1984 przez o. Stefana Miecznikow-
skiego, sztandarową postać łódzkiego Kościoła w tym okresie324. Specyficznym źródłem są
wydawnictwa propagandowe, wydawane przez władze wojewódzkie, koncentrujące się
przede wszystkim na uzasadnianiu słuszności decyzji dotyczącej wprowadzenia stanu wojen-
nego oraz dyskredytowaniu lokalnych przywódców „Solidarności”325.
7.2 Wspomnienia, relacje, wywiady
Jeszcze w czasie trwania stanu wojennego pojawiać się zaczęły wydawane drukiem rela-
cje osób represjonowanych przez władze. Do najbardziej interesujących należą wspomnienia
Marii Filipowicz, która w 1983 roku zdobyła pierwszą nagrodę paryskiej „Kultury” i Radia
Wolna Europa w konkursie na „najlepszy pamiętnik z ostatnich siedmiu lat w Polsce”326. W
2001 r. ukazał się zbiór relacji autorstwa łodzianek, które w czasie stanu wojennego zostały [ Pobierz całość w formacie PDF ]