[ Pobierz całość w formacie PDF ]

chość, nie zważacie na to, ile czasu już przeminęło. Trwonicie go, jakbyście czerpali z pełne-
go i nieprzebranego zasobu, gdy tymczasem ten właśnie dzień, który podaruje się czy to ja-
kiemuś człowiekowi, czy to jakiejś sprawie, jest może ostatni. Obawiacie się wszystkiego
jako śmiertelni, a pożądacie wszystkiego, jakbyście byli nieśmiertelni.
3 " 5
Jakże póz
no zaczynać życie, kiedy należy je kończyć! Jakież to głupie zamroczenie ludzi
odkładać zbawienne plany na pięćdziesiąty, a nawet na sześćdziesiąty rok życia i chcieć roz-
poczynać życie w takim wieku, jaki tylko niewielu osiągnęło!
4 " 1
Zobaczysz, że najmożniejszym i postawionym wysoko wymykają się słowa świadczące o
tym, że pragną oni spokoju i wielbią go, że go przenoszą ponad wszystkie ich dobra. Niekiedy
chcieliby zstąpić z tego swojego szczytu, jeśliby to było bezpieczne: bo chociaż nic nie nie-
pokoi ich i nie rozwala z zewnątrz, ich szczęście upada samo przez się.
72
5 " 3
Cycero nazwał siebie półwolnym: lecz, na Herkulesa, mędrzec nigdy nie wystąpi pod tak
nędznym mianem, nigdy nie będzie półwolny, lecz zawsze będzie miał wolność całkowitą i
nienaruszoną, zawsze będzie swobodny, zawsze samowładny i wyższy od innych. Cóż bo-
wiem może być ponad tym, kto stoi ponad Losem?
6 " 4
Choćby wasze życie, na boga, trwało więcej niż tysiąc lat, i tak skurczy się ono do skrajnej
cieśni: wasze występki pochłoną każdy, nawet najdłuższy okres. Ten czas natomiast, który
natura przebywa biegiem, a który rozum może wprawdzie przedłużyć, prędko musi wam się
wymknąć, nie staracie się bowiem pochwycić, zatrzymać ani opóz
nić tej najszybszej ze
wszystkiego rzeczy, lecz pozwalacie, aby odeszła jak coś zbędnego i możliwego do poweto-
wania.
7 " 2
Przebadaj cały czas życia ludzi zajętych, przyglądnij się, jak długo prowadzą rachunki, jak
długo przygotowują zasadzki, jak długo się boją, jak długo nadskakują innym, jak długo im
samym się nadskakuje, ile czasu zajmują im własne i cudze sprawy sądowe, ile czasu zabie-
rają im uczty, które już same są obowiązkami, a zobaczysz, do jakiego stopnia ich własne
sukcesy i klęski nie pozwalają im znalez
ć chwili wytchnienia.
7 " 3
Nic nie jest bardziej obce dla człowieka zajętego niż życie. %7ładnej innej umiejętności nie
uczymy się z większym trudem.
*
Przez całe życie należy się uczyć żyć i  co może jeszcze bardziej cię zdziwi  przez całe
życie należy się uczyć umierać.
7 " 9
Kto każdą chwilę obraca na swój użytek, kto każdy dzień układa jakby swój dzień ostatni,
ten ani nie pragnie jutra, ani się go nie lęka.
8 " 3
A
atwo jest gospodarować czymś, co jest pewne, jakkolwiek niewielkie, gorliwiej należy
oszczędzać tego, czego nie wiedzieć kiedy zabraknie.
9 " 1
Oczekiwanie, nastawione na jutro, a marnujące dzień dzisiejszy, stanowi największą za-
wadę w życiu. Dysponujesz tym, co znajduje się w rękach Losu, a co w twoich, wypuszczasz.
Czego wyglądasz? Dokąd zmierzasz? Wszystko, co może nadejść, zawieszone jest w niepew-
ności: żyj już w tej chwili!
73
9 " 2
Z szybkim upływem czasu należy walczyć prędkim korzystaniem z niego, i spiesznie czer-
pać niby z rwącego potoku, który nie będzie płynął wiecznie.
9 " 5
Jak rozmowa albo lektura, albo intensywne rozmyślanie wprowadza w błąd podróżnych,
bo wcześniej stwierdzają przybycie do celu niz
li zbliżanie się do niego, tak samo jest z tą cią-
głą i bardzo pospieszną podróżą życia, którą odbywamy jednakowym krokiem, czuwając i
śpiąc: ci, którzy są nią zajęci, zdają sobie z niej sprawę dopiero na samym końcu.
10 " 2
Czas życia ludzkiego dzieli się na trzy okresy: na ten, który był, ten, który jest, ten, który
będzie. Czas, w którym żyjemy, jest krótki, w którym mamy żyć, jest wątpliwy, a ten, który
już przeżyliśmy  pewny. Los bowiem utracił prawo do niego, i nie podlega on już niczyjej
władzy.
10 " 6
Czas teraz
niejszy jest bardzo krótki  tak bardzo, że niektórym wydaje się niczym, zawsze
bowiem znajduje się w ruchu, płynie i przepada; przestaje istnieć, zanim jeszcze nadszedł, i
nie znosi spoczynku, podobnie jak świat albo gwiazdy, którym nieustanny ruch nigdy nie po-
zwala pozostać w tym samym miejscu. Tylko więc ludzi zajętych dotyczy czas teraz
niejszy,
który jest tak krótki, że nie da się pochwycić, i właśnie on tym ludziom zaprzątniętym wielu
sprawami uchodzi niepostrzeżenie.
14 " 1
Ze wszystkich ludzi wolny czas mają tylko ci, którzy poświęcają się filozofii, tylko oni
żyją, nie tylko bowiem strzegą dobrze czasu swojego życia, ale do życia dodają wieczność.
Zyskują te wszystkie lata, jakie upłynęły przed ich narodzeniem. Jeśli nie jesteśmy bardzo
niewdzięczni, to przyznamy, że wszyscy sławni twórcy świętych systemów filozoficznych
urodzili się dla nas i że nam utorowali drogę życia. Dzięki cudzemu wysiłkowi dochodzimy
do poznania rzeczy najpiękniejszych, wydobytych z ciemności na światło dzienne. %7ładne
stulecie nie jest dla nas objęte zakazem, do wszystkich mamy dostęp, i jeśli tylko zapragnie-
my wyzwolić się przez wielkość ducha z ludzkiej ograniczoności, to otworzy się wielki ob-
szar czasu, w którym będziemy mogli wędrować.
14 " 2
Jeśli natura pozwala nam obcować z każdą epoką, to czemuż nie odwrócimy się od tego
krótkiego i znikomego przebiegu czasu i całą duszą nie zanurzymy się w tym co bezmierne,
wieczne, i co dzielimy z lepszymi od nas?
15 " 3 4
Mawiamy zwykle, że nie było w naszej mocy wybrać sobie rodziców, bo los nam ich
przydzielił: lecz jednak wolno nam rodzić się także stosownie do własnego uznania. Istnieją
przecież rodziny najszlachetniejszych umysłów: wybierz sobie taką, do której chciałbyś przy-
stać; będziesz nie tylko dziedzicem ich nazwiska, lecz także samego majątku, którego nie
74
trzeba będzie strzec ani chciwie, ani zazdrośnie: będzie się on stawał tym większy, im więk-
szej go liczbie ludzi udzielisz. Oni otworzą ci drogę do wieczności i wyniosą cię w takie miej-
sce, skąd nie strąca się nikogo. Jest to jedyny sposób na przedłużenie naszego śmiertelnego
życia, a nawet na przemianę w nieśmiertelność.
15 " 5
%7łycie mędrca rozciąga się bardzo szeroko, nie podlega on tym samym ograniczeniom co
inni ludzie: on jeden jest wolny od praw władających rodzajem ludzkim, wszystkie wieki są
mu posłuszne, podobnie jak Bogu. Przemija pewien czas? Ogarnia go więc wspomnieniem.
Nadchodzi? Korzysta z niego. Ma dopiero nadejść? Uprzedza go. Mędrzec przedłuża swe
życie łącząc wszystkie czasy w jedną całość.
16 " 1
Najkrótsze i najbardziej niespokojne jest życie tych, którzy zapominają o przeszłości, lek- [ Pobierz całość w formacie PDF ]